BIG-nummers tonen: big fail

24 feb

Zorgverleners worden verplicht om hun BIG-nummers actief bekend te maken. Wat mij betreft is dit een regel die meer kapot maakt dan helpt. En een typisch voorbeeld van sturen vanuit wantrouwen, met als venijnig staartje de overtuiging dat transparantie de kwaliteit helpt verhogen.

Per 1 april a.s. zijn zorgverleners verplicht om hun BIG-nummers actief bekend te maken. Terecht ontplofte social media  met verbaasde, verontwaardigde en gelukkig ook humoristische reacties. Wat is de argumentatie voor deze nieuwe regel?

“Via het BIG-register kan iedereen controleren of een zorgverlener bevoegd is om een bepaald zorgberoep uit te oefenen. Een belangrijk middel dat bijdraagt aan de transparantie en veiligheid van de Nederlandse gezondheidzorg. Het komt echter regelmatig voor dat een zorgverlener moeilijk op naam is terug te vinden. Dit komt bijvoorbeeld voor bij veel overeenkomende achternamen en/of voorletters al dan niet binnen hetzelfde beroep of bij het gebruik van de achternaam van de partner of van een roepnaam. Het BIG-nummer levert altijd direct de juiste uitkomst op.”

Wat mij betreft is dit een regel die meer kapot maakt dan helpt. Het is een typisch voorbeeld van sturen vanuit wantrouwen (een maatregel om fraude te bestrijden bij een kleine groep malafide ondernemers), waardoor de overgrote meerderheid van goedwillende, betrouwbare zorgverleners gedemotiveerd raakt. Plus een typisch voorbeeld van de overtuiging dat transparantie de kwaliteit helpt verhogen, met waarschijnlijk eerder het omgekeerde effect.

Huidig gebruik BIG-registratie

Het BIG-register maakt voor iedereen inzichtelijk wie gekwalificeerd zorgverlener is en wie niet. Ik durf te stellen dat in de praktijk de meeste (aankomende) patiënten niet bij voorbaat het BIG-register raadplegen; in mijn directe omgeving ken ik in ieder geval niemand. Dat komt omdat wij onze zorgverleners in principe vertrouwen en ook de context waarin zij werken dat vertrouwen ondersteunt (het ziekenhuis of zorgcentrum waarin zij werken of de verwijzing door de huisarts die wij vertrouwen). Pas als je twijfels krijgt, ga je het BIG-register bekijken. En als je dan de zorgverlener niet kunt vinden vanwege bovenstaande naam-problemen, ga je op onderzoek uit om de goede naam te pakken te krijgen (je kan bijvoorbeeld de zorgverlener naar het BIG-nummer vragen, en dat dan checken in het register). Gelukkig hoef je slechts af en toe zo’n actie te ondernemen.

Malafide ondernemers zonder BIG-registratie bestrijden

Uit de media krijg ik de indruk dat met name in de zorg thuis en andere kleinschalige zorgverlening door de marktwerking soms malafide ondernemers hun kans grijpen en zonder BIG-registratie aan het werk gaan. Dit is gelukkig een kleine minderheid, maar wel belangrijk om aan te pakken. Met name kwetsbare burgers (en dat zijn mensen die zorg nodig hebben meestal) kunnen dan makkelijk slachtoffer worden. Op dit moment zal de handelswijze die ik hierboven beschreef dominant zijn, ook bij burgers die met deze groep ondernemers in zee gaan. Dus bij twijfel gaat men in het BIG-register zoeken en zal men extra moeite doen om de persoon echt te vinden. Want zolang je die persoon niet gevonden hebt, blijft je twijfel over de betrouwbaarheid bestaan.

Wat nu met de nieuwe regel? Deze is gericht op het moeilijker maken van malafide ondernemers zonder BIG-registratie om zorg te kunnen verlenen. Worden die hierdoor afgeschrikt? Ik betwijfel het. Zij zullen een nummer bekend maken, dat wellicht niet eens een officieel BIG-nummer is, dan wel er een jatten van een andere zorgverlener. En het effect zal zijn dat het de kwetsbare burger alleen maar in slaap zal sussen en de kans verkleint dat die het BIG-register zal gaan raadplegen. Zo maakt deze nieuwe regel het alleen maar makkelijker voor de boeven.

Goedwillende geregistreerde zorgverleners

Nu zijn gelukkig de malafide ondernemers ruim in de minderheid en is de overgrote meerderheid van de zorgverleners die geregistreerd moeten worden ook BIG-geregistreerd. Dus daar is deze regel niet voor bedoeld. Zou je denken.

Helaas worden zij er wel degelijk heel sterk door geraakt. Zij worden ten eerste op kosten gejaagd, want het nummer moet in ieder geval zichtbaar worden gemaakt op (ik citeer de website):

  • website(s) en andere digitale media;
  • briefpapier en e-mail ondertekening;
  • facturen;
  • op bordjes in wachtkamers van praktijken en ziekenhuizen waar de naam van de BIG- geregistreerde zorgverlener wordt vermeld.

Ten tweede is dit weer een nieuwe regel, terwijl het Ministerie zegt actief te willen werken aan minder regels. De leus bij (ont)regeldezorg is “Het is snappen of schrappen”. Nou laten we dat dan ook gewoon direct doen!

En last, but absolutely not least, het demotiveert de goedwillende zorgverleners gigantisch en verkleint de kans dat zij zich altijd aan andere regels zullen houden. De autoriteit en legitimiteit van het Ministerie om normen op te leggen – die ook breed gedragen worden – komt (verder?) onder druk te staan. En dat is uiteindelijk negatief voor de veiligheid en kwaliteit van de zorg.

Wat dan wel?

Als het probleem is dat zorgverleners soms moeilijk te vinden zijn in het BIG-register, moet je dat probleem aanpakken; in het register zelf. Want het BIG-register is door malafide ondernemers moeilijk (niet?) te manipuleren. Het vermelden van een malafide BIG-nummer op een naambordje, website of briefpapier is daarentegen makkelijk. Wellicht zullen juist zij als eerste een nummer groot overal bekend maken, om de kwetsbare burger in slaap te sussen. Zij krijgen een cadeautje van de overheid om hun betrouwbaarheid ogenschijnlijk te kunnen tonen.

Als onderzoeker gespecialiseerd in vertrouwen en controle stel ik voor dat elke maatregel die ingevoerd wordt om fraude te voorkomen voldoet aan de volgende voorwaarden:

  • De maatregel maakt het malafide ondernemers, dus de bewust en verhullend opererende regelovertreders, moeilijker om hun malafide praktijken uit te voeren
  • de maatregel blijft de grote groep goedwillende zorgverleners intrinsiek motiveren om het juiste te doen: veilige en persoonsgerichte zorg te leveren.
  • de maatregel verhoogt niet de administratieve lastendruk van de goedwillende zorgverleners.

En deze maatregel voldoet aan geen van deze voorwaarden. Dus VWS, doe je huiswerk opnieuw!

Post script

Het blijkt dat deze discussie al langer speelt, omdat het register zo slecht doorzoekbaar is en werkadressen vragen ondoenlijk is. Een compromis dat op Twitter wordt voorgesteld is om elke zorginstelling  op hun website de BIG-nummers van hun geregistreerde zorgverleners te laten vermelden. Dat zou kosten schelen. Ja, relatief tot het huidige voorstel en voor de individuele zorgverlener, maar het is nog steeds een nieuwe kostenpost, want elke personeelsmutatie  moet geregistreerd en elke zzp-er ook.

En lost dat het probleem nu op? Ik mag toch echt hopen dat betrouwbare zorginstellingen checken of hun personeel bevoegd – dus BIG-geregistreerd – is; dus voor zorgverleners die daar werken hoeft de burger eigenlijk niet zelf te checken. En de malafide ondernemer? Die verzint of jat een BIG-nummer (zie de redenatie hierboven).

Mijn stelling blijft dus : verplichte bekendmaking van BIG-nummer door zorgverlener of –instelling maakt het malafide ondernemers in de zorg waarschijnlijk makkelijker en in ieder geval niet moeilijker. En is daarom geen goede maatregel.