Reflecties over (samen)werken vanuit vertrouwen

21 okt

Bij (samen)werken vanuit vertrouwen is het belangrijk om je bewust te worden van de dynamiek van vertrouwen en wantrouwen. Samenwerken is en blijft mensenwerk, ongeacht de neiging naar “objectieve” vinklijstjes en  dichtgetimmerde contracten. Dus moet je aandacht houden voor en werken aan de taak EN de relatie.

In september heb ik veel onderwijs voor professionals gegeven. Door die concentratie werd het mij weer eens duidelijk hoe belangrijk vertrouwen is en hoe destructief wantrouwen kan zijn in de (semi)publieke sector. En hoe belangrijk het is om je bewust te worden van de dynamiek van vertrouwen en wantrouwen. En dat samenwerken mensenwerk is en blijft, ongeacht de neiging naar “objectieve” vinklijstjes en  dichtgetimmerde contracten. Dat je dus oog moet houden voor en werken aan de taak EN de relatie.

Dynamiek van vertrouwen en wantrouwen

Begin 2018 heb ik in een serie blogs mijn analyse verwoord waarom de dynamiek van wantrouwen zo dominant is, ondanks dat wetenschappelijk onderzoek duidelijk laat zien dat besturen, leiding geven en organiseren vanuit vertrouwen tot betere resultaten leidt en hoge welbevinden en geluk, dan wantrouwen. En dat het overgrote deel van de mensen liever vanuit vertrouwen met anderen samenwerkt dan vanuit wantrouwen. Dat fenomeen fascineert mij en motiveert mij in mijn onderzoek.

Processen van vertrouwen bouwen en behouden

Een van de verklaringen is dat het makkelijker is om onbewust in laag vertrouwen  of wantrouwen terecht te komen in plaats van het vertrouwen hoog te houden. Daarvoor is het belangrijk om je bewust te worden van hoe je vertrouwen bouwt en behoudt. Wij zijn allemaal ervaringsdeskundige waar het gaat om vertrouwen; wij doen het dagelijks. Alleen zijn wij ons daar niet bewust van. In 2019 schreef ik een serie blogs hoe je die processen bewuster kunt ervaren en er dus actiever aan kan werken. Met name hoe je je eigen betrouwbaarheid kan laten zien. Hoe je om kan gaan met de onvermijdelijke verstoringen die zullen optreden, zodat het vertrouwen behouden kan blijven waar dat gerechtvaardigd is; en dat is in heel veel gevallen zo.

Dit gaat over het gesprek aan gaan met de ander, vaker een dialoog voeren in plaats van een debat of discussie. In een dialoog ben je oprecht geïnteresseerd in het perspectief van de ander en dit is cruciaal in het bouwen van vertrouwen. En ook cruciaal in het behouden van vertrouwen als een van de partijen een verstoring ervaart, waardoor die zich afvraagt of wantrouwen misschien nu meer gepast is…

Samenwerken vanuit vertrouwen

In de samenwerking tussen organisaties is in het huidige denken, ook in het (semi)publieke domein, de reflex dat inkopers met aanbieders contracten moeten afsluiten; of als het meer horizontale samenwerking is, moeten er samenwerkingscontracten komen. In deze blogs bied ik wat handvatten om daar anders naar te kijken.

Het lijkt alsof wij ons vaak prettiger voelen om alleen aandacht aan de taak te besteden en te weinig tijd aan de relationele kant. Dat wordt vaak als inefficiënt gezien en niet zakelijk; en die tijd is inmiddels vaak wegbezuinigd. Maar waar samenwerking moeizaam verloopt helpt het vaak om extra aandacht aan de relatie te besteden. Om expliciet te laten zien dat je betrouwbaar bent, bijvoorbeeld. Of om expliciet te laten zien dat jij de ander vertrouwt door open te zijn en je je kwetsbaar durft op te stellen.

Want extra controles vanuit wantrouwen leiden tot een “illusie van controle” en bieden echt niet meer zekerheid dan meer uitgaan van vertrouwen. Dat vertrouwen is niet blind, je blijft alert. Je let op of jouw positieve verwachtingen over wat die ander zal gaan doen, ook uitkomt. En als dat niet zo is, ga je het gesprek aan, om te leren waarom die ander deed wat die deed en uit te leggen wat het voor jou betekent. Als de ander de relatie met jou belangrijk vindt, is de kans groot dat je er samen uitkomt. En als de ander een goede relatie met jou niet belangrijk vindt, dan is dat ook duidelijk.

Maar bovenal is mij bijgebleven van al deze ontmoetingen dat het echt kan, meer werken en samenwerken vanuit vertrouwen. En dat is zo belangrijk en waardevol, zeker in deze moeilijke tijden met Corona.

Sta jij als (leidinggevende) professional voor de uitdaging om meer vanuit vertrouwen leiding te geven en minder vanuit wantrouwende regels en controle? In april 2021 gaat de opleiding Sturen en leidinggeven vanuit vertrouwen weer van start! Tijdens de opleiding leer je hoe je dat doet en kunt toepassen binnen de eigen werksituatie. Interesse? Kijk hier voor meer informatie. Op 16 maart is er om 20.00 uur een online informatiesessie.